Küresel Kamu Borçlarındaki Artışın Yarattığı Zorluklar
Birleşmiş Milletler’in “Bir Dünya Borç 2024: Küresel Refahın Üzerinde Artan Bir Yük” başlıklı raporuna göre, küresel kamu borcu 2023 yılında önceki yıla göre 5,6 trilyon dolar artarak 97 trilyon dolara ulaştı. Gelişmekte olan ülkelerdeki kamu borcu, gelişmiş ülkelere göre 2 kat hızlı bir şekilde artmıştır. Özellikle Afrika’da borcun Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ya (GSYH) oranının yüzde 60’ın üzerinde olduğu ülke sayısı 2013-2023 döneminde 6’dan 27’ye yükselmiştir.
Gelişmekte olan ülkelerde kamu borcu keskin bir artışla 2023 yılında 29 trilyon dolara ulaşmıştır. Bu ülkelerin kamu borcunun yüzde 75’inden fazlasının Asya ve Okyanusya ülkeleri, yüzde 17’sinin Latin Amerika ve Karayipler, yüzde 7’sinin ise Afrika ülkeleri kaynaklı olduğu belirlenmiştir. Artan faizler nedeniyle borç geri ödemeleri daha maliyetli hale gelirken, bu durum gelişmekte olan ülkeleri olumsuz etkilemektedir.
Gelişmekte Olan Ülkelerin Karşılaştığı Zorluklar
Gelişmekte olan ülkeler 2023 yılında 847 milyar dolar net faiz ödemiştir. Bu tutar, 2021 yılına kıyasla yüzde 26 artış göstermiştir. Bu ülkeler, ABD’den 2 ila 4 kat, Almanya’dan ise 6 ila 12 kat daha yüksek oranlarla uluslararası borçlanmaya gitmiştir. Yüksek faiz ödemeleri, bu ülkelerin bütçelerini sınırlamış ve temel kamu harcamalarındaki büyümeyi engellemiştir.
Yaklaşık 3,3 milyar insanın yaşadığı gelişmekte olan ülkelerde her 3 ülkeden biri, insani kalkınma için kritik öneme sahip alanlara harcadığından daha fazlasını faiz ödemeleri için kullanmaktadır. Bu durum sağlık, eğitim ve iklim eylemi gibi temel kamu hizmetlerinin geliştirilmesini olumsuz etkilemektedir. Gelişmekte olan ülkelerin borçlarını ödemek veya halklarına hizmet etmek arasında seçim yapmaya zorlanmaması gerektiği vurgulanmaktadır.
