Finans Sektörünün Yolculuğu ve Türkiye’deki Dönüşüm
Geçtiğimiz günlerde gerçekleşen “Türkiye Finans Sektörünün Geçmişten Geleceğe Yolculuğu” başlıklı panel, finansal sistemin dinamikleri ve geleceği üzerine önemli bilgiler sundu. Panelde, İş Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Bali, Türkiye’nin finansal büyüklüğüne dair çarpıcı veriler paylaştı. Ülkemizin toplam finansal sistemi 38,2 trilyon lira büyüklüğe ulaşmış durumda ve bunun %80’lik kısmı, yani yaklaşık 30 trilyon lira, bankacılık sisteminden kaynaklanıyor. Kalan kısım ise yatırım fonları, emeklilik fonları ve aracı kurumlar gibi alternatif finansal enstrümanlardan oluşuyor.
Türkiye’deki yatırımcıların tercihlerine baktığımızda, mevduatın hala en baskın yatırım aracı olmaya devam ettiğini görmekteyiz. TL ve yabancı para mevduatlarının toplam yatırım araçları içindeki payı %60 civarındayken, bu oran 2019 sonunda %80’ler seviyesindeydi. Bu durum, yatırımcıların risk algısının değiştiğine ve daha çeşitli yatırım alanlarına yöneldiğine işaret ediyor. Pay ve yatırım fonlarının toplam içindeki payı da %10’dan %25’e yükselmiş durumda ki bu da yatırımcıların daha dinamik ve çeşitlendirilmiş bir portföy arayışında olduklarını gösteriyor.
Türkiye’nin Küresel Finans Pazarındaki Yeri
Bali, Türkiye’nin milli gelir açısından dünyada ilk 20’de yer aldığını, ancak borsa piyasa değerinin gayrisafi yurt içi hasılaya oranı bakımından 45. sırada olduğunu belirtti. Bu durum, Türkiye’nin potansiyelinin ne kadar yüksek olduğunu, ancak bu potansiyeli değerlendirme konusunda hala ciddi eksikliklerin bulunduğunu ortaya koyuyor.
Özellikle son yıllarda salgın ve enflasyonist ortamlarda yatırımcı sayısının 1 milyondan 8,5 milyona kadar yükselmesi, bu alandaki büyümeyi de gözler önüne seriyor. Ancak Bali, yatırımcıların %95’inin toplam piyasa değerinin yalnızca %10’unu kontrol ettiğine dikkat çekti. Bu durum, Türkiye’deki finansal sistemin ne denli dengesiz olduğunu ve potansiyelin tam anlamıyla kullanılamadığını gösteriyor.
- İSO 500’deki şirketlerin yalnızca 89’unun Borsa İstanbul’da işlem görmesi, bu alandaki zayıflıkları işaret ediyor.
- Devlet iç borçlanma senedi ve özel sektör tahvilleri gibi borçlanma araçlarını bulunduran yatırımcı sayısının 100 binin altında olması, piyasanın ne kadar dar olduğunu gösteriyor.
Finansal Okuryazarlık ve Uzun Vadeli Vizyon
Bali, genç ve dinamik nüfus ile artan finansal okuryazarlık seviyesinin Türkiye için büyük bir potansiyel sunduğunu vurguladı. Ancak, bireysel emeklilik sistemine verilen teşviklere rağmen düşük tasarruf oranlarının aşılmasının gerektiğini belirtti. Ekonomik dalgalanmalar nedeniyle yatırımcıların kısa vadeli düşünüp, uzun vadeli yatırımlardan kaçındığını ifade etti. Bali, bankacılık sisteminin ağırlığının bu kısa vadeli perspektifle ilişkili olduğunu düşündüğünü belirtti ve orta-uzun vadeli bir vizyon benimsenmesi gerektiğini vurguladı.
Ekonomik İstikrarın Önemi
Panelde, Polisan Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tayfun Bayazıt, Türkiye’deki özel sektörün borçlanma ihtiyaçlarının daraldığını ve tasarruf sahiplerinin daha az riskli enstrümanlara yönelmekte olduğunu dile getirdi. Ekonomik istikrarın sağlanmasının yatırımcıları çekebilmek için kritik bir öneme sahip olduğunu belirtti.
QNB Bank Yönetim Kurulu Üyesi Temel Güzeloğlu ise, Türkiye sermaye piyasalarının mevcut durumuna dair umut verici açıklamalarda bulundu. Dünyada enflasyonun düşmesi ve sermaye hareketlerinin artması, Türkiye’deki yatırım ortamını olumlu etkileme potansiyeline sahip. Güzeloğlu, teknoloji şirketlerinin borsa içindeki ağırlığının artırılmasının, büyümeyi ve dolayısıyla borsa cazibesini artıracağını belirtti.
Sonuç ve Gelecek Perspektifi
Türkiye’nin finans sektöründeki dönüşüm, potansiyelini gerçekleştirmek için önemli adımlar atılması gerektiğini gösteriyor. Ekonomik istikrar, yatırımcıların güvenini artıracak ve uzun vadeli yatırımları teşvik edecektir. Ayrıca, finansal okuryazarlığın artırılması, daha geniş bir yatırımcı tabanının oluşmasına katkıda bulunacaktır. Tüm bu faktörler göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye’nin finans sektörü için aydınlık bir gelecek görünmektedir.
